ನವದೆಹಲಿ: ತಿಬ್ಬತಿನ ಆಧ್ಯಾತ್ಮಿಕ ನಾಯಕ ದಲೈ ಲಾಮಾರ ಉತ್ತರಾಧಿಕಾರಿಯ ಆಯ್ಕೆಯ ವಿಷಯದಲ್ಲಿ ಭಾರತ ಸರ್ಕಾರವು ಯಾವುದೇ ನಿಲುವನ್ನು ತೆಗೆದುಕೊಳ್ಳುವುದಿಲ್ಲ ಎಂದು ವಿದೇಶಾಂಗ ಸಚಿವಾಲಯ (MEA) ಶುಕ್ರವಾರ ಸ್ಪಷ್ಟಪಡಿಸಿದೆ. ಈ ಹೇಳಿಕೆಯು ದಲೈ ಲಾಮಾರ 90ನೇ ಜನ್ಮದಿನದ ಆಚರಣೆಗೆ ಎರಡು ದಿನಗಳ ಮೊದಲು, ಅವರ ಉತ್ತರಾಧಿಕಾರಿಯನ್ನು ಆಯ್ಕೆ ಮಾಡುವ ಹಕ್ಕನ್ನು ಗದೆನ್ ಫೋಡ್ರಾಂಗ್ ಟ್ರಸ್ಟ್‌ಗೆ ಮಾತ್ರ ನೀಡಿರುವ ದಲೈ ಲಾಮಾರ ಇತ್ತೀಚಿನ ಹೇಳಿಕೆಗೆ ಪ್ರತಿಕ್ರಿಯೆಯಾಗಿ ಬಂದಿದೆ.
ದಲೈ ಲಾಮಾರ ಹೇಳಿಕೆ ಮತ್ತು ಭಾರತದ ನಿಲುವು
ಜುಲೈ 2, 2025 ರಂದು, 14ನೇ ದಲೈ ಲಾಮಾ ತೆನ್ಜಿನ್ ಗ್ಯಾಟ್ಸೋ ಅವರು, ತಮ್ಮ ಉತ್ತರಾಧಿಕಾರಿಯ ಗುರುತಿನ ಕುರಿತು ತಮ್ಮ ಸಂಸ್ಥೆಯಾದ ಗದೆನ್ ಫೋಡ್ರಾಂಗ್ ಟ್ರಸ್ಟ್‌ಗೆ ಮಾತ್ರ ಅಧಿಕಾರವಿದೆ ಎಂದು ಘೋಷಿಸಿದ್ದರು. “ಗದೆನ್ ಫೋಡ್ರಾಂಗ್ ಟ್ರಸ್ಟ್‌ಗೆ ಮಾತ್ರ ನನ್ನ ಭವಿಷ್ಯದ ಪುನರ್ಜನ್ಮವನ್ನು ಗುರುತಿಸುವ ಏಕೈಕ ಅಧಿಕಾರವಿದೆ; ಇದರಲ್ಲಿ ಯಾರೂ ತಲೆಹಾಕುವಂತಿಲ್ಲ” ಎಂದು ಅವರು ಸ್ಪಷ್ಟವಾಗಿ ತಿಳಿಸಿದ್ದರು. ಈ ಹೇಳಿಕೆಯು ಚೀನಾದ ಸರ್ಕಾರದ ದೀರ್ಘಕಾಲೀನ ನಿಲುವನ್ನು ವಿರೋಧಿಸಿತು, ಏಕೆಂದರೆ ಚೀನಾವು ದಲೈ ಲಾಮಾರ ಉತ್ತರಾಧಿಕಾರಿಯನ್ನು ಆಯ್ಕೆ ಮಾಡುವ ಹಕ್ಕನ್ನು ತನ್ನದೆಂದು ಪ್ರತಿಪಾದಿಸಿದೆ.
ಈ ಹಿನ್ನೆಲೆಯಲ್ಲಿ, ವಿದೇಶಾಂಗ ಸಚಿವಾಲಯದ ವಕ್ತಾರ ರಣಧೀರ್ ಜೈಸ್ವಾಲ್ ಅವರು, “ದಲೈ ಲಾಮಾ ಸಂಸ್ಥೆಯ ಮುಂದುವರಿಕೆಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದಂತೆ ದಲೈ ಲಾಮಾ ಅವರಿಂದ ಮಾಡಲಾದ ಹೇಳಿಕೆಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದ ವರದಿಗಳನ್ನು ನಾವು ಗಮನಿಸಿದ್ದೇವೆ. ಭಾರತ ಸರ್ಕಾರವು ಧಾರ್ಮಿಕ ನಂಬಿಕೆಗಳು ಮತ್ತು ಆಚರಣೆಗಳ ವಿಷಯದಲ್ಲಿ ಯಾವುದೇ ನಿಲುವನ್ನು ತೆಗೆದುಕೊಳ್ಳುವುದಿಲ್ಲ ಅಥವಾ ಮಾತನಾಡುವುದಿಲ್ಲ. ಭಾರತದಲ್ಲಿ ಎಲ್ಲರಿಗೂ ಧಾರ್ಮಿಕ ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯವನ್ನು ಸರ್ಕಾರವು ಯಾವಾಗಲೂ ಎತ್ತಿಹಿಡಿದಿದೆ ಮತ್ತು ಮುಂದುವರೆಸುತ್ತದೆ” ಎಂದು ಹೇಳಿದ್ದಾರೆ.
ಚೀನಾದ ಆಕ್ಷೇಪ ಮತ್ತು ಭಾರತದ ಪ್ರತಿಕ್ರಿಯೆ
ದಲೈ ಲಾಮಾರ ಈ ಹೇಳಿಕೆಗೆ ಚೀನಾದ ವಿದೇಶಾಂಗ ಸಚಿವಾಲಯದ ವಕ್ತಾರ ಮಾವೊ ನಿಂಗ್ ತೀವ್ರ ಆಕ್ಷೇಪ ವ್ಯಕ್ತಪಡಿಸಿದ್ದಾರೆ. ಚೀನಾವು ದಲೈ ಲಾಮಾರ ಉತ್ತರಾಧಿಕಾರಿಯ ಆಯ್ಕೆಯನ್ನು ತನ್ನ ‘ಗೋಲ್ಡನ್ ಉರ್ನ್’ ವಿಧಾನದ ಮೂಲಕ ಮಾಡಬೇಕೆಂದು ಒತ್ತಾಯಿಸಿದೆ ಮತ್ತು ಭಾರತವು ತಿಬ್ಬತ್‌ಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದ ವಿಷಯಗಳಲ್ಲಿ ತನ್ನ ಆಂತರಿಕ ವ್ಯವಹಾರಗಳಲ್ಲಿ ಮಧ್ಯಸ್ಥಿಕೆ ವಹಿಸುವುದನ್ನು ನಿಲ್ಲಿಸಬೇಕೆಂದು ಒತ್ತಾಯಿಸಿದೆ. ಚೀನಾದ ಈ ನಿಲುವನ್ನು ಭಾರತದ ಕೇಂದ್ರ ಸಚಿವ ಕಿರೆನ್ ರಿಜಿಜು ಅವರು ತಿರಸ್ಕರಿಸಿದ್ದಾರೆ. “ದಲೈ ಲಾಮಾರ ಉತ್ತರಾಧಿಕಾರಿಯ ಆಯ್ಕೆಯು ಆಧ್ಯಾತ್ಮಿಕ ನಾಯಕರಾದ ದಲೈ ಲಾಮಾ ಮತ್ತು ಅವರ ಸಂಸ್ಥೆಗೆ ಮಾತ್ರ ಸೀಮಿತವಾಗಿದೆ. ಇದರಲ್ಲಿ ಯಾರೂ ತಲೆಹಾಕುವಂತಿಲ್ಲ” ಎಂದು ರಿಜಿಜು ಗುರುವಾರ ಧರ್ಮಶಾಲಾದಲ್ಲಿ ದಲೈ ಲಾಮಾರ 90ನೇ ಜನ್ಮದಿನದ ಆಚರಣೆಗೆ ತೆರಳುವ ಮುನ್ನ ಹೇಳಿದ್ದರು.
ಆದರೆ, ರಿಜಿಜು ಅವರ ಈ ಹೇಳಿಕೆಯನ್ನು ವಿದೇಶಾಂಗ ಸಚಿವಾಲಯವು ಸ್ವಲ್ಪ ಮಟ್ಟಿಗೆ ತಿರಸ್ಕರಿಸಿದೆ. ಭಾರತ ಸರ್ಕಾರವು ಧಾರ್ಮಿಕ ವಿಷಯಗಳಲ್ಲಿ ತಟಸ್ಥವಾಗಿರುವುದರಿಂದ, ರಿಜಿಜು ಅವರ ವೈಯಕ್ತಿಕ ಅಭಿಪ್ರಾಯವನ್ನು ಸರ್ಕಾರದ ಅಧಿಕೃತ ನಿಲುವು ಎಂದು ಪರಿಗಣಿಸಬಾರದು ಎಂದು ಸ್ಪಷ್ಟಪಡಿಸಲಾಗಿದೆ.
ತಿಬ್ಬತಿನ ಧಾರ್ಮಿಕ ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯದ ಮೇಲೆ ಚೀನಾದ ಹಿಡಿತ
ಚೀನಾದ ಸರ್ಕಾರವು ತಿಬ್ಬತಿನ ಧಾರ್ಮಿಕ ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯದ ಮೇಲೆ ತನ್ನ ನಿಯಂತ್ರಣವನ್ನು ಗಟ್ಟಿಗೊಳಿಸಲು ಪ್ರಾಮುಖ್ಯತೆ ನೀಡುತ್ತಿದೆ. ದಲೈ ಲಾಮಾರ ಉತ್ತರಾಧಿಕಾರಿಯ ಆಯ್ಕೆಯಲ್ಲಿ ತನ್ನ ‘ಗೋಲ್ಡನ್ ಉರ್ನ್’ ವಿಧಾನವನ್ನು ಬಳಸಬೇಕೆಂದು ಒತ್ತಾಯಿಸುವ ಚೀನಾವು, ಇದನ್ನು ಐತಿಹಾಸಿಕ ಸಂಪ್ರದಾಯವೆಂದು ಕರೆಯುತ್ತದೆ.
ಧರ್ಮಶಾಲಾದಲ್ಲಿ ದಲೈ ಲಾಮಾರ 90ನೇ ಜನ್ಮದಿನದ ಆಚರಣೆ
ಧರ್ಮಶಾಲಾ: ತಿಬ್ಬತಿನ ಆಧ್ಯಾತ್ಮಿಕ ನಾಯಕ ದಲೈ ಲಾಮಾ ಅವರ 90ನೇ ಜನ್ಮದಿನದ ಆಚರಣೆಯ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ, ಗದೆನ್ ಫೋಡ್ರಾಂಗ್ ಟ್ರಸ್ಟ್‌ಗೆ ಮಾತ್ರ ತಮ್ಮ ಉತ್ತರಾಧಿಕಾರಿಯನ್ನು ಆಯ್ಕೆ ಮಾಡುವ ಹಕ್ಕಿದೆ ಎಂದು ಘೋಷಿಸಿದ್ದಾರೆ. ಈ ಹೇಳಿಕೆಗೆ ಚೀನಾದ ವಿದೇಶಾಂಗ ಸಚಿವಾಲಯವು ತೀವ್ರವಾಗಿ ಆಕ್ಷೇಪ ವ್ಯಕ್ತಪಡಿಸಿದೆ, ಇದು ಭಾರತ-ಚೀನಾ ಸಂಬಂಧಗಳಿಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದ ಒಂದು ಸೂಕ್ಷ್ಮ ವಿಷಯವಾಗಿದೆ ಎಂದು ತಿಳಿದುಬಂದಿದೆ.
ಕೇಂದ್ರ ಸಚಿವ ರಿಜಿಜು ಅವರ ಹೇಳಿಕೆ
ಕೇಂದ್ರದ ಅಲ್ಪಸಂಖ್ಯಾತ ವ್ಯವಹಾರ ಸಚಿವ ಕಿರೆನ್ ರಿಜಿಜು ಅವರು, ದಲೈ ಲಾಮಾ ಅವರ ಆಯ್ಕೆಯನ್ನು ಬೆಂಬಲಿಸಿದ್ದಾರೆ, ಆದರೆ ಸರ್ಕಾರದ ಅಧಿಕೃತ ನಿಲುವು ತಟಸ್ಥವಾಗಿದೆ. ರಿಜಿಜು, ಒಬ್ಬ ಬೌದ್ಧ ಧರ್ಮಾನುಯಾಯಿಯಾಗಿ, “ದಲೈ ಲಾಮಾರ ಉತ್ತರಾಧಿಕಾರಿಯನ್ನು ಆಯ್ಕೆ ಮಾಡುವುದು ಅವರ ಮತ್ತು ಅವರ ಸಂಸ್ಥೆಯ ಒಡ್ಡುಗದಾಗಿದೆ. ಯಾವುದೇ ರಾಜಕೀಯ ಒತ್ತಡವಿಲ್ಲದೆ ಈ ನಿರ್ಧಾರವನ್ನು ತೆಗೆದುಕೊಳ್ಳಬೇಕು” ಎಂದು ಹೇಳಿದ್ದಾರೆ. ಆದರೆ, ವಿದೇಶಾಂಗ ಸಚಿವಾಲಯವು ಈ ವಿಷಯದಲ್ಲಿ ತನ್ನ ತಟಸ್ಥ ನಿಲುವನ್ನು ಪುನರುಗ್ಗರಿಸಿದೆ, ಇದು ರಿಜಿಜು ಅವರ ವೈಯಕ್ತಿಕ ಅಭಿಪ್ರಾಯದಿಂದ ಭಿನ್ನವಾಗಿದೆ.
ಧರ್ಮಶಾಲಾದಲ್ಲಿ ಜನ್ಮದಿನದ ಆಚರಣೆ
ದಲೈ ಲಾಮಾರ 90ನೇ ಜನ್ಮದಿನದ ಆಚರಣೆಗೆ ಕೇಂದ್ರ ಸಚಿವರಾದ ಕಿರೆನ್ ರಿಜಿಜು ಮತ್ತು ರಾಜೀವ್ ರಂಜನ್ ಸಿಂಗ್ ಅವರು ಜುಲೈ 6 ರಂದು ಧರ್ಮಶಾಲಾಕ್ಕೆ ಭೇಟಿ ನೀಡಲಿದ್ದಾರೆ. ಈ ಭೇಟಿಯನ್ನು ತಿಬ್ಬತಿನ ಕಾರಣಕ್ಕೆ ಬೆಂಬಲವೆಂದು ಭಾರತವು ಪರಿಗಣಿಸಿದೆ, ಆದರೆ ಇದು ಧಾರ್ಮಿಕ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮವಾಗಿದ್ದು, ರಾಜಕೀಯವಲ್ಲ ಎಂದು ರಿಜಿಜು ಸ್ಪಷ್ಟಪಡಿಸಿದ್ದಾರೆ.
ಅಂತರರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಪ್ರತಿಕ್ರಿಯೆ
ಅಜ್ಮೇರ್ ದರ್ಗಾದ ಆಧ್ಯಾತ್ಮಿಕ ಮುಖ್ಯಸ್ಥ ಹಝರತ್ ದಿವಾನ್ ಸೈಯದ್ ಝೈನುಲ್ ಅಬೆದಿನ್ ಅವರು ದಲೈ ಲಾಮಾರ ಉತ್ತರಾಧಿಕಾರಿಯ ಆಯ್ಕೆಯ ಹಕ್ಕನ್ನು ಬೆಂಬಲಿಸಿದ್ದಾರೆ. “ದಲೈ ಲಾಮಾ ಒಬ್ಬ ಶಾಂತಿಯ ಸಂದೇಶವಾಹಕರಾಗಿದ್ದಾರೆ. ಅವರ ಆಯ್ಕೆಯನ್ನು ಯಾವುದೇ ರಾಜಕೀಯ ಶಕ್ತಿಗಳು, ವಿಶೇಷವಾಗಿ ಚೀನಾವು, ತಡೆಯಬಾರದು” ಎಂದು ಅವರು ಹೇಳಿದ್ದಾರೆ.
ತಿಬ್ಬತಿನ ಧಾರ್ಮಿಕ ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯದ ಕುರಿತು ಚರ್ಚೆ
ತಿಬ್ಬತಿನ ಕೇಂದ್ರೀಯ ಆಡಳಿತದ (CTA) ಅಧ್ಯಕ್ಷ ಪೆನ್ಪಾ ತ್ಸೆರಿಂಗ್ ಅವರು, ಚೀನಾದ ‘ಗೋಲ್ಡನ್ ಉರ್ನ್’ ವಿಧಾನವನ್ನು ಖಂಡಿಸಿದ್ದಾರೆ. “ಧಾರ್ಮಿಕ ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯವನ್ನು ಒಡ್ಡುವ ಚೀನಾದ ಸರ್ಕಾರವು ತಿಬ್ಬತಿನ ಜನರ ಆಧ್ಯಾತ್ಮಿಕ ನಾಯಕರ ಆಯ್ಕೆಯಲ್ಲಿ ಮಧ್ಯಸ್ಥಿಕೆ ವಹಿಸಬಾರದು” ಎಂದು ಅವರು ತಿಳಿಸಿದ್ದಾರೆ.
ದಲೈ ಲಾಮಾರ ಉತ್ತರಾಧಿಕಾರಿಯ ಆಯ್ಕೆಯ ವಿಷಯವು ಭಾರತ-ಚೀನಾ ಸಂಬಂಧಗಳಿಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದ ಸೂಕ್ಷ್ಮ ವಿಷಯವಾಗಿದೆ. ಭಾರತವು ತನ್ನ ತಟಸ್ಥ ನಿಲುವನ್ನು ಮುಂದುವರೆಸಿದರೂ, ಈ ವಿಷಯವು ತಿಬ್ಬತಿನ ಧಾರ್ಮಿಕ ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯ ಮತ್ತು ದಲೈ ಲಾಮಾರ ಸ್ವಾಯತ್ತತೆಯ ಕುರಿತಾದ ಚರ್ಚೆಯನ್ನು ತೀವ್ರಗೊಳಿಸಿದೆ.
