ಬೆಂಗಳೂರು: ಕರ್ನಾಟಕ ಗ್ರಾಮೀಣಾಭಿವೃದ್ಧಿ ಮತ್ತು ಪಂಚಾಯತ್ ರಾಜ್ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯ ತಿದ್ದುಪಡಿ ಮಸೂದೆ-2024 ಸೇರಿದಂತೆ ಒಟ್ಟು ಮೂರು ಮಸೂದೆಗಳನ್ನು ಸಹಿ ಹಾಕದೆ, ರಾಜ್ಯಪಾಲ ಥಾವರ್ ಚಂದ್ ಗೆಹ್ಲೋಟ್ ಅವರು ಸರ್ಕಾರಕ್ಕೆ ವಾಪಸ್ ಕಳುಹಿಸಿದ್ದಾರೆ. ಈ ತಿದ್ದುಪಡಿ ಮಸೂದೆ ಬಗ್ಗೆ ರಾಜ್ಯಪಾಲರ ಅಸಮ್ಮತಿಯನ್ನು ಸೂಚಿಸುವಂತೆ, ಈ ಕ್ರಮವನ್ನು “ದಾರಿ ತಪ್ಪಿಸುವ” ಮತ್ತು “ಅಧಿಕಾರ ಕಳವು” ಎಂದೆನ್ನುತ್ತಿದ್ದಾರೆ.
ತಿದ್ದುಪಡಿ ಮಸೂದೆ ಹಾಗೂ ಅದರ ವಿಷಯಾಂಶ
- ವಿಶೇಷ ಅಂಶಗಳು:
ಬೆಳಗಾವಿಯಲ್ಲಿ ನಡೆದ ರಾಜ್ಯ ವಿಧಾನಸಭೆಯ ಚಳಿಗಾಲದ ಅಧಿವೇಶನದಲ್ಲಿ ಮಂಡಿಸಲಾದ ಈ ಮಸೂದೆ ಪ್ರಕಾರ, ಕರ್ನಾಟಕದ ಗ್ರಾಮೀಣಾಭಿವೃದ್ಧಿ ಮತ್ತು ಪಂಚಾಯತ್ ರಾಜ್ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯಗಳಿಗೆ ರಾಜ್ಯಪಾಲರ ಬದಲು ಮುಖ್ಯಮಂತ್ರಿಗಳು ಕುಲಾಧಿಪತಿಗಳಾಗಿ ಅಧಿಕಾರವಹಿಸುವ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯನ್ನು ಪರಿಚಯಿಸಲಾಗಿತ್ತು.- ಅಧಿಕಾರ ಹಂಚಿಕೆ:
ಈ ಪ್ರಸ್ತಾವನೆಯಲ್ಲಿ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯದ ನೇಮಕಾತಿಗಳು ಮತ್ತು ಆಡಳಿತಾತ್ಮಕ ಅಧಿಕಾರ ಮುಖ್ಯಮಂತ್ರಿಗಳ ನಿಯಂತ್ರಣಕ್ಕೆ ಬರುವ ನಿರ್ಧಾರ, ರಾಜ್ಯಪಾಲರ ಪ್ರಥಮಾಧಿಕಾರದ ಮೇಲೆ ಹೊಡೆತ ಎಸೆದು, ಅವರನ್ನು “ಮೊಟಕುಗೊಳಿಸುವ” ಕ್ರಮವೆಂದು ರಾಜ್ಯಪಾಲರು ಆಕ್ಷೇಪಿಸಿದ್ದಾರೆ.
ರಾಜ್ಯಪಾಲರ ಹಿಂದಿನ ಕ್ರಮ ಮತ್ತು ಇತಿಹಾಸ
ಈ ಬಾರಿ ಮಾತ್ರವಲ್ಲದೆ, ಮುಂಚೆಯೂ ಈ ರೀತಿಯ ತಿದ್ದುಪಡಿ ಮಸೂದೆಗಳನ್ನು ವಾಪಸ್ ಕಳುಹಿಸಿದ ಉದಾಹರಣೆ ಕಂಡಿದೆ.
- ಮೈಕ್ರೋ ಫೈನಾನ್ಸ್ ಕುರಿತ ವಿವಾದ:
ರಾಜ್ಯದಲ್ಲಿ ಮೈಕ್ರೋ ಫೈನಾನ್ಸ್ ಕಂಪನಿಗಳ ನಿಯಂತ್ರಣದ ಕುರಿತು ಸರ್ಕಾರದ ಸುಗ್ರೀವಾಜ್ಞೆಯನ್ನೂ, ಅದರಲ್ಲಿ ಸಾಲ ಪಡೆದವರಿಗೆ ರಕ್ಷಣೆಯ ಕೊರತೆ, ಹಾಗೂ ಹೆಚ್ಚಿದ ದಂಡದ ನಿಯಮಗಳನ್ನು ಕುರಿತು ರಾಜ್ಯಪಾಲರು ತಮ್ಮ ಆಕ್ಷೇಪಣೆ ವ್ಯಕ್ತಪಡಿಸಿದ್ದರು. - ರಾಜ್ಯಪಾಲರ ಪ್ರಶ್ನೆ:
“ನೀವು ಐದು ಲಕ್ಷ ದಂಡ ಹೇಗೆ ಹಾಕುತ್ತೀರಾ?” ಎಂಬಂತೆ ರಾಜ್ಯಪಾಲರು ಸರ್ಕಾರದ ಕ್ರಮದ ನ್ಯಾಯಸಮ್ಮತತೆಯನ್ನು ಪ್ರಶ್ನಿಸಿ, ನ್ಯಾಯಬುದ್ಧಿಗೆ ಧಾಕಿಸಿದ್ದಿದ್ದರು.
ವಿಶ್ಲೇಷಣೆ
ರಾಜ್ಯ ಮತ್ತು ಸರ್ಕಾರದ ನಡುವೆ ಪ್ರಾಬಲ್ಯ ಸಂಘರ್ಷ:
ರಾಜ್ಯಪಾಲ ಗೆಹ್ಲೋಟ್‍ರ ಈ ನಿರ್ಧಾರವು ಕರ್ನಾಟಕದ ಆಡಳಿತಾತ್ಮಕ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯಲ್ಲಿ ಕೇಂದ್ರಿಕೃತ ಮತ್ತು ವಿಕೇಂದ್ರಿತ ಅಧಿಕಾರದ ನಡುವಿನ ಸಂಘರ್ಷವನ್ನು ಸ್ಪಷ್ಟವಾಗಿ ತೋರಿಸುತ್ತದೆ.
- ಅಧಿಕಾರ ಬದಲಾವಣೆ:
ಮಸೂದೆ ಪ್ರಸ್ತಾವನೆ ಮೂಲಕ ರಾಜ್ಯಪಾಲರ ಪ್ರಾಧಿಕಾರವನ್ನು ಕುಂದಿಸುವ ಪ್ರಯತ್ನ ಎಂದು ಕೆಲವರು ವಿಶ್ಲೇಷಿಸುತ್ತಿರುವಂತಿದೆ. ಇದು ಬದಲಾವಣೆಗಿಂತಲೂ, ಅಧಿಕಾರ ಕತ್ತೆ ತೆಗೆದುಕೊಳ್ಳುವ ಯತ್ನ ಎಂದು ರಾಜ್ಯಪಾಲರು ಮತ್ತು ಅವರ ಬೆಂಬಲಿಗಳು ಅಭಿಪ್ರಾಯಪಡುತ್ತಿದ್ದಾರೆ.- ರಾಜಕೀಯ ಪ್ರಭಾವ:
ಮುಖ್ಯಮಂತ್ರಿಗಳ ನೇಮಕಾತಿ ಮತ್ತು ನಿಯಂತ್ರಣದ ಮೂಲಕ, ಕೇಂದ್ರ ಸರ್ಕಾರವು ಅಧಿಕಾರ ವರ್ಗಾವಣೆಗೆ ಹಾದಿ ಸಿದ್ಧಪಡಿಸುತ್ತಿರುವಂತೆ ಕಾಣುತ್ತಿದೆ. ಇದು ರಾಜ್ಯಪಾಲರ ಹಾಗೂ ಆನೇಕ ಸಾರ್ವಜನಿಕ ಸಂಘಟನೆಗಳ ಮತ್ತು ರಾಜಕೀಯ ಪಕ್ಷಗಳ ನಡುವೆ ಚರ್ಚೆಗಳಿಗೆ ಕಾರಣವಾಗಿದೆ.
ವ್ಯವಸ್ಥಾಪನಾ ಮತ್ತು ನೈತಿಕ ಪ್ರಶ್ನೆಗಳು:
- ಪರಿಷ್ಕೃತ ಆಡಳಿತ ವ್ಯವಸ್ಥೆ:
ಎಷ್ಟು ಮಟ್ಟಿಗೆ ಈ ತಿದ್ದುಪಡಿ ಹೊಸ ಆಡಳಿತ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯನ್ನು ಮತ್ತು ನಿರ್ಣಾಯಕ ನಿಯಮಾವಳಿಗಳನ್ನು ಪರಿಚಯಿಸುತ್ತದೆ ಎಂಬುದನ್ನು ಸಮಗ್ರವಾಗಿ ವಿಶ್ಲೇಷಿಸುವುದು ಅಗತ್ಯ. - ನ್ಯಾಯ ಮತ್ತು ಸಮತೋಲನ:
ಅಧಿಕಾರ ಹಂಚಿಕೆ ಮತ್ತು ನಿಯಂತ್ರಣದ ವಿಷಯದಲ್ಲಿ, ರಾಜ್ಯಪಾಲರ ವಿರುದ್ಧದ ಈ ಕ್ರಮವು ನ್ಯಾಯ, ಸಮತೋಲನ ಹಾಗೂ ಸಂವಿಧಾನದ ನಿಲುವಿನ ಬಗ್ಗೆ ಹೆಚ್ಚು ಚರ್ಚೆ ಮತ್ತು ವಿವಾದವನ್ನು ಹುಟ್ಟಿಸಬಹುದು.
ರಾಜ್ಯಪಾಲ ಥಾವರ್ ಚಂದ್ ಗೆಹ್ಲೋಟ್‍ರ ಈ ತಿದ್ದುಪಡಿ ಮಸೂದೆ ವಾಪಸ್ ಕಳುಹಿಸುವ ಕ್ರಮವು ಕರ್ನಾಟಕದ ಆಡಳಿತ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯಲ್ಲಿ ಪ್ರಬಲ ಸಂಘರ್ಷವನ್ನು ತೋರಿಸುತ್ತದೆ. ಸರ್ಕಾರದ ನೂತನ ಮಸೂದೆ ಮೂಲಕ, ಪ್ರಮುಖ ಅಧಿಕಾರಗಳನ್ನು ಕದಲಿಸುವ ಪ್ರಯತ್ನವಿದ್ದರೂ, ರಾಜ್ಯಪಾಲರು ಅದನ್ನು ಅಸಮ್ಮತಿಯಾಗಿ, ಅಧಿಕಾರ ಕಳವು ಮತ್ತು ದಾರಿ ತಪ್ಪಿಸುವ ಕ್ರಮವೆಂದು ನಿರ್ದಿಷ್ಟವಾಗಿ ತಿರಸ್ಕರಿಸಿದ್ದಾರೆ. ಈ ಘಟನೆ ಮುಂದಿನ ದಿನಗಳಲ್ಲಿ ರಾಜ್ಯದ ಆಡಳಿತಾತ್ಮಕ, ರಾಜಕೀಯ ಹಾಗೂ ಸಾರ್ವಜನಿಕ ವಾದಗಳನ್ನು ಮತ್ತಷ್ಟು ತೀವ್ರಗೊಳಿಸುವ ಸಾಧ್ಯತೆ ಇದೆ.
