ನವದೆಹಲಿ: ಮಹಾತ್ಮ ಗಾಂಧಿ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಗ್ರಾಮೀಣ ಉದ್ಯೋಗ ಖಾತರಿ ಕಾಯ್ದೆ (ಎಂಜಿಎನ್‌ಆರ್‌ಇಜಿಎ) 2005 ರ ಮೂಲಕ ಭಾರತ ಸರ್ಕಾರವು ಗ್ರಾಮೀಣ ಭಾರತದ ಜನರಿಗೆ ಜೀವನೋಪಾಯದ ಭದ್ರತೆಯನ್ನು ಒದಗಿಸುವ ಗುರಿಯನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ. ಈ ಪ್ರಮುಖ ಯೋಜನೆಯು ಗ್ರಾಮೀಣ ಕುಟುಂಬಗಳ ವಯಸ್ಕ ಸದಸ್ಯರಿಗೆ ಪ್ರತಿ ಆರ್ಥಿಕ ವರ್ಷದಲ್ಲಿ ಕನಿಷ್ಠ 100 ದಿನಗಳ ಕೂಲಿ ಉದ್ಯೋಗವನ್ನು ಖಾತರಿಪಡಿಸುತ್ತದೆ, ಇದರಿಂದ ಗ್ರಾಮೀಣ ಸಮುದಾಯಗಳಲ್ಲಿ ಸಾಮಾಜಿಕ ಮತ್ತು ಆರ್ಥಿಕ ಸ್ಥಿರತೆಯನ್ನು ಉತ್ತೇಜಿಸುತ್ತದೆ.
2025-26ರ ಆರ್ಥಿಕ ವರ್ಷಕ್ಕೆ ದಾಖಲೆಯ ಮೀಸಲು:
2025-26ರ ಆರ್ಥಿಕ ವರ್ಷಕ್ಕೆ ಎಂಜಿಎನ್‌ಆರ್‌ಇಜಿಎಗೆ ರೂ. 86,000 ಕೋಟಿ ಮೀಸಲಿಡಲಾಗಿದೆ, ಇದು ಯೋಜನೆಯ ಆರಂಭದಿಂದ ಇದುವರೆಗಿನ ಅತ್ಯಧಿಕ ಮೊತ್ತವಾಗಿದೆ. ಈ ವರ್ಷದ ಇದುವರೆಗೆ ರೂ. 45,783 ಕೋಟಿಯನ್ನು ಬಿಡುಗಡೆ ಮಾಡಲಾಗಿದ್ದು, ಇದರಲ್ಲಿ ರೂ. 37,912 ಕೋಟಿಯನ್ನು ಕೂಲಿ ಪಾವತಿಗಾಗಿ ಬಳಸಲಾಗಿದೆ. 2024-25ರಲ್ಲಿ ಒಟ್ಟು 290.60 ಕೋಟಿ ವ್ಯಕ್ತಿ-ದಿನಗಳ ಉದ್ಯೋಗವನ್ನು ಸೃಷ್ಟಿಸಲಾಗಿದ್ದು, 15.99 ಕೋಟಿ ಕುಟುಂಬಗಳು ಈ ಯೋಜನೆಯಡಿ ನೋಂದಾಯಿತವಾಗಿವೆ.
ಮಹಿಳೆಯರ ಸಶಕ್ತೀಕರಣ:
ಎಂಜಿಎನ್‌ಆರ್‌ಇಜಿಎಯಡಿ ಮಹಿಳೆಯರ ಭಾಗವಹಿಸುವಿಕೆ ಗಣನೀಯವಾಗಿ ಹೆಚ್ಚಾಗಿದೆ. 2024-25ರಲ್ಲಿ 440.7 ಲಕ್ಷ ಮಹಿಳೆಯರು ಭಾಗವಹಿಸಿದ್ದು, ಒಟ್ಟು ಭಾಗವಹಿಸುವಿಕೆಯ ಶೇ. 58.15% ಮಹಿಳೆಯರದ್ದಾಗಿದೆ. ಇದು 2013-14ರಲ್ಲಿ ಶೇ. 48% ಇದ್ದದ್ದಕ್ಕಿಂತ ಗಮನಾರ್ಹ ಸುಧಾರಣೆಯಾಗಿದೆ. ಈ ಯೋಜನೆಯು ಮಹಿಳೆಯರ ಆರ್ಥಿಕ ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯ ಮತ್ತು ಸಾಮಾಜಿಕ ಸಶಕ್ತೀಕರಣಕ್ಕೆ ದೊಡ್ಡ ಕೊಡುಗೆ ನೀಡುತ್ತಿದೆ.
ಗ್ರಾಮೀಣ ಮೂಲಸೌಕರ್ಯ ಮತ್ತು ಸುಸ್ಥಿರತೆ:
ಈ ಯೋಜನೆಯು ಗ್ರಾಮೀಣ ಮೂಲಸೌಕರ್ಯವನ್ನು ಬಲಪಡಿಸುವ ಜೊತೆಗೆ ಸುಸ್ಥಿರ ಅಭಿವೃದ್ಧಿಯನ್ನು ಉತ್ತೇಜಿಸುತ್ತದೆ. ಜಲ ಸಂರಕ್ಷಣೆ, ವನನಾಶ ತಡೆ, ಮಣ್ಣಿನ ಆರೋಗ್ಯ ಸುಧಾರಣೆಯಂತಹ ಯೋಜನೆಗಳ ಮೂಲಕ ಗ್ರಾಮೀಣ ಭಾರತವನ್ನು ಹಸಿರು ಮತ್ತು ದೃಢವಾಗಿಸಲಾಗುತ್ತಿದೆ. ಉದಾಹರಣೆಗೆ, ಅಸ್ಸಾಂನಲ್ಲಿ 2020ರಲ್ಲಿ ಕೃಷಿಗೆ ನೀರಾವರಿ ನೀರಿನ ಕೊರತೆಯಿಂದ ರೈತರು ತೊಂದರೆ ಅನುಭವಿಸುತ್ತಿದ್ದಾಗ, ಎಂಜಿಎನ್‌ಆರ್‌ಇಜಿಎ ಅಡಿಯಲ್ಲಿ ಕಾಲುವೆ ನಿರ್ಮಾಣವಾಗಿ, ಸ್ಥಳೀಯರಿಗೆ 1,134 ವ್ಯಕ್ತಿ-ದಿನಗಳ ಉದ್ಯೋಗವನ್ನು ಸೃಷ್ಟಿಸಿತು ಮತ್ತು ಕೃಷಿ ಉತ್ಪಾದಕತೆಯನ್ನು ಹೆಚ್ಚಿಸಿತು.
ತಾಂತ್ರಿಕ ಸುಧಾರಣೆಗಳು:
- ಆಧಾರ್ ಆಧಾರಿತ ಪಾವತಿ ವ್ಯವಸ್ಥೆ (ಎಪಿಬಿಎಸ್): ಶೇ. 99.6% ಕೂಲಿ ಪಾವತಿಗಳನ್ನು ಎಲೆಕ್ಟ್ರಾನಿಕ್‌ವಾಗಿ ಕಾರ್ಮಿಕರ ಬ್ಯಾಂಕ್ ಖಾತೆಗಳಿಗೆ ಜಮಾ ಮಾಡಲಾಗುತ್ತಿದೆ, ಇದರಿಂದ ಪಾರದರ್ಶಕತೆ ಮತ್ತು ಸಮಯೋಚಿತ ಪಾವತಿಯನ್ನು ಖಾತರಿಪಡಿಸಲಾಗಿದೆ.
- ಜಿಯೋ-ಟ್ಯಾಗಿಂಗ್: 6.36 ಕೋಟಿ ಆಸ್ತಿಗಳನ್ನು ಜಿಯೋ-ಟ್ಯಾಗ್ ಮಾಡಲಾಗಿದ್ದು, ಇದರಿಂದ ಯೋಜನೆಯ ಆಸ್ತಿಗಳ ಮೇಲ್ವಿಚಾರಣೆಯಲ್ಲಿ ಪಾರದರ್ಶಕತೆ ಸಾಧ್ಯವಾಗಿದೆ.
- ನಾಮಿನೇಶನ್ ಮಾನಿಟರಿಂಗ್ ಸಿಸ್ಟಮ್ (ಎನ್‌ಎಂಎಂಎಸ್): ಕಾರ್ಮಿಕರ ಉಪಸ್ಥಿತಿಯನ್ನು ರಿಯಲ್-ಟೈಮ್‌ನಲ್ಲಿ ದಾಖಲಿಸಲು ಜಿಯೋ-ಟ್ಯಾಗ್ ಫೋಟೊಗಳೊಂದಿಗೆ ಈ ಆಪ್ ಸಹಾಯ ಮಾಡುತ್ತದೆ.
- ಯುಕ್ತಧಾರ ಪೋರ್ಟಲ್: ಐಎಸ್‌ಆರ್‌ಒ-ಎನ್‌ಆರ್‌ಸಿಎಸ್ ಸಹಯೋಗದೊಂದಿಗೆ ಗ್ರಾಮೀಣ ಯೋಜನೆಗೆ ಭೌಗೋಳಿಕ ಡೇಟಾವನ್ನು ಸಂಯೋಜಿಸುವ ಮೂಲಕ ಪರಿಣಾಮಕಾರಿ ಯೋಜನೆಗೆ ನೆರವಾಗುತ್ತದೆ.
- ಜಲದೂತ್ ಆಪ್: ಗ್ರಾಮೀಣ ರೋಜಗಾರ ಸಹಾಯಕರಿಗೆ ಭೂಗತ ಜಲ ಮಟ್ಟವನ್ನು ಮೇಲ್ವಿಚಾರಣೆ ಮಾಡಲು ಸಹಾಯವಾಗುತ್ತದೆ.
ಪ್ರಾಜೆಕ್ಟ್ ಉನ್ನತಿ:
2019ರಲ್ಲಿ ಆರಂಭವಾದ ‘ಪ್ರಾಜೆಕ್ಟ್ ಉನ್ನತಿ’ ಯೋಜನೆಯು 2 ಲಕ್ಷ ಎಂಜಿಎನ್‌ಆರ್‌ಇಜಿಎ ಕಾರ್ಮಿಕರಿಗೆ ಕೌಶಲ್ಯ ತರಬೇತಿಯನ್ನು ಒದಗಿಸುವ ಗುರಿಯನ್ನು ಹೊಂದಿದ್ದು, 2025ರ ಮಾರ್ಚ್‌ವರೆಗೆ 90,894 ಕಾರ್ಮಿಕರಿಗೆ ತರಬೇತಿ ನೀಡಲಾಗಿದೆ. ಇದರಿಂದ ಕಾರ್ಮಿಕರು ಸ್ವಯಂ ಉದ್ಯೋಗ ಅಥವಾ ಪೂರ್ಣಕಾಲಿಕ ಉದ್ಯೋಗಕ್ಕೆ ಸ್ಥಿರ ಆದಾಯದ ಮೂಲಕ ಸ್ವಾವಲಂಬನೆಯಾಗಲು ಸಾಧ್ಯವಾಗಿದೆ.
ನಕಲಿ ಜಾಬ್ ಕಾರ್ಡ್ ರದ್ದತಿ:
ಆಧಾರ್ ಆಧಾರಿತ ದೃಢೀಕರಣದ ಮೂಲಕ ನಕಲಿ ಮತ್ತು ಡೂಪ್ಲಿಕೇಟ್ ಜಾಬ್ ಕಾರ್ಡ್‌ಗಳನ್ನು ರದ್ದುಗೊಳಿಸಲಾಗುತ್ತಿದೆ. 2024-25ರಲ್ಲಿ 58,826 ಜಾಬ್ ಕಾರ್ಡ್‌ಗಳನ್ನು ರದ್ದುಗೊಳಿಸಲಾಗಿದೆ, ಇದರಿಂದ ಯೋಜನೆಯ ಸಮಗ್ರತೆಯನ್ನು ಕಾಪಾಡಲಾಗುತ್ತಿದೆ.
ಅಮೃತ ಸರೋವರ್ ಮಿಷನ್:
2022ರಲ್ಲಿ ಆರಂಭವಾದ ಅಮೃತ ಸರೋವರ್ ಮಿಷನ್ 50,000 ಜಲಮೂಲಗಳನ್ನು ನಿರ್ಮಿಸುವ ಅಥವಾ ಪುನಶ್ಚೇತನಗೊಳಿಸುವ ಗುರಿಯನ್ನು ಹೊಂದಿತ್ತು. ಈ ಗುರಿಯನ್ನು ಮೀರಿ, 68,000ಕ್ಕೂ ಹೆಚ್ಚು ಅಮೃತ ಸರೋವರಗಳನ್ನು ಅಭಿವೃದ್ಧಿಪಡಿಸಲಾಗಿದೆ, ಇದು ಜಲ ಸಂರಕ್ಷಣೆಯಲ್ಲಿ ಗಮನಾರ್ಹ ಸಾಧನೆಯಾಗಿದೆ.
ಜನಜಾಗೃತಿ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮಗಳು:
- ಐಇಸಿ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮಗಳು: ಗೋಡೆಯ ಚಿತ್ರಕಲೆ, ಸಮುದಾಯ ಸಂಪರ್ಕ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮಗಳ ಮೂಲಕ ಯೋಜನೆಯ ಕುರಿತು ಜನರಲ್ಲಿ ಅರಿವು ಮೂಡಿಸಲಾಗುತ್ತಿದೆ.
- ರೋಜಗಾರ ದಿವಸ್: ಗ್ರಾಮ ಮಟ್ಟದಲ್ಲಿ ಆಯೋಜಿಸಲಾಗುವ ಈ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮವು ಕಾರ್ಮಿಕರಿಗೆ ಯೋಜನೆಯ ಹಕ್ಕುಗಳ ಬಗ್ಗೆ ತಿಳಿವಳಿಕೆ ನೀಡುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ದೂರುಗಳನ್ನು ಪರಿಹರಿಸುತ್ತದೆ.
- ಗ್ರಾಮ ಸಭೆಯಲ್ಲಿ ಯೋಜನೆ: ಸ್ಥಳೀಯ ಅಗತ್ಯಗಳಿಗೆ ಅನುಗುಣವಾಗಿ ಉದ್ಯೋಗ ಯೋಜನೆಗಳನ್ನು ರೂಪಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ, ಇದರಿಂದ ಪಾರದರ್ಶಕತೆ ಮತ್ತು ಸ್ಥಳೀಯ ಮಾಲೀಕತ್ವವನ್ನು ಉತ್ತೇಜಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ.
ತೀರ್ಮಾನ:
ಎಂಜಿಎನ್‌ಆರ್‌ಇಜಿಎ ಗ್ರಾಮೀಣ ಭಾರತದ ಉದ್ಯೋಗ ಮತ್ತು ಅಭಿವೃದ್ಧಿಯ ಆಧಾರ ಸ್ತಂಭವಾಗಿದೆ. ದಾಖಲೆಯ ಬಜೆಟ್, ಮಹಿಳೆಯರ ಭಾಗವಹಿಸುವಿಕೆಯ ಹೆಚ್ಚಳ, ಮತ್ತು ತಾಂತ್ರಿಕ ಸುಧಾರಣೆಗಳ ಮೂಲಕ ಈ ಯೋಜನೆಯು ಜೀವನೋಪಾಯವನ್ನು ಒದಗಿಸುವುದರ ಜೊತೆಗೆ ಗ್ರಾಮೀಣ ಮೂಲಸೌಕರ್ಯ ಮತ್ತು ಸುಸ್ಥಿರತೆಯನ್ನು ಬಲಪಡಿಸುತ್ತಿದೆ. ಮುಂದಿನ ದಿನಗಳಲ್ಲಿ, ಸಕಾಲಿಕ ನಿಧಿ, ದೂರು ಪರಿಹಾರ, ಮತ್ತು ಇತರ ಗ್ರಾಮೀಣ ಅಭಿವೃದ್ಧಿ ಯೋಜನೆಗಳೊಂದಿಗೆ ಸಂಯೋಜನೆಯ ಮೂಲಕ ಈ ಯೋಜನೆಯ ಪರಿಣಾಮವನ್ನು ಇನ್ನಷ್ಟು ಹೆಚ್ಚಿಸಬಹುದು.
